Wijzigingen betreffende de vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor ploegen- en nachtarbeid

De wet houdende verlaging van lasten op arbeid, die op 31 maart 2022 in het Belgisch Staatsblad is bekendgemaakt, beperkt aanzienlijk het toepassingsgebied van de gedeeltelijke vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor ploegen- of nachtarbeid.

Over wat gaat het?

Tot op heden kunnen ondernemingen die ploegen- of nachtarbeid verrichten en daarvoor een ploegenpremie betalen, genieten van een gedeeltelijke vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing. Hoewel de bedrijfsvoorheffing moet worden ingehouden op het door de werkgever aan de werknemer betaalde loon, is de werkgever vrijgesteld van de doorstorting aan de Schatkist van een bedrag aan bedrijfsvoorheffing dat overeenstemt met 22,8% van het totale belastbare loon van alle werknemers die in ploegen- of nachtarbeid tewerkgesteld zijn.

Om voor deze vrijstelling in aanmerking te komen, moet cumulatief aan verschillende voorwaarden zijn voldaan:

• de werkgever is een onderneming waarin ploegen- of nachtarbeid wordt verricht;
• de werkgever betaalt of kent een ploegen- of nachtpremie toe;
• de betrokken werkgever is bedrijfsvoorheffing verschuldigd;
• de werkgever houdt de volledige bedrijfsvoorheffing in op de bezoldigingen en de ploegenpremie van de betrokken werknemers.

Als aan deze voorwaarden is voldaan, kan de vrijstelling worden toegepast op het loon van de werknemers die in een bepaalde maand ten minste een derde van hun uren in ploegen- of nachtarbeid zijn tewerkgesteld.

Om te spreken van ploegenarbeid, is vereist dat:

• het werk wordt uitgevoerd in ten minste twee ploegen van ten minste twee werknemers;
• de ploegen hetzelfde werk uitvoeren, zowel wat betreft het doel als de reikwijdte ervan;
• de ploegen elkaar opvolgen zonder onderbreking;
• en zonder overlapping van meer dan een vierde van de dagtaken tussen de opeenvolgende ploegen.

Nachtarbeid wordt dan weer gedefinieerd als arbeid die wordt verricht tussen 20.00 uur en 6.00 uur, met uitzondering van arbeid die wordt verricht door werknemers die alleen tussen 6.00 uur en middernacht werken en werknemers die gewoonlijk vanaf 5.00 uur beginnen te werken.

Strengere fiscale controles

Sinds enige tijd voert de fiscale administratie verscherpte controles uit om na te gaan of aan de voorwaarden voor het verlenen van de vrijstelling is voldaan. Tijdens deze controles zijn veel onzekerheden gerezen over de interpretatie van de toepassingsvoorwaarden van deze vrijstelling. Momenteel leidt dit nog tot talrijke discussies tussen de belastingautoriteiten en de belastingplichtigen.

Belangrijkste wijzigingen ingevoerd door de wet van 28 maart 2022

Het toepassingsgebied van de gedeeltelijke vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor ploegen- en nachtarbeid is op verschillende vlakken gewijzigd. Dit is gebeurd om een einde te maken aan de rechtsonzekerheid veroorzaakt door de moeilijkheden bij de interpretatie van bepaalde voorwaarden voor de toekenning van deze vrijstelling.

Waar tot nu toe de definities van ploegenarbeid en ploegenpremie los van elkaar stonden, is het voortaan zo dat, om als ploegenarbeid te worden beschouwd, een ploegenpremie moet worden toegekend voor elk uur gepresteerd in ploegenarbeid.

Bovendien moet de ploegenpremie noodzakelijkerwijs tot gevolg hebben dat het loon van de werknemer met ten minste 2% wordt verhoogd voor een in ploegenarbeid gepresteerd uur. De nachtpremie daarentegen moet leiden tot een verhoging van het loon dat voor een in nachtarbeid gepresteerd uur wordt toegekend met ten minste 12%. Hoewel het bedrag van de vrijstelling wordt berekend op basis van het totale loon van de betrokken werknemers, moet worden opgemerkt dat deze berekening afzonderlijk moet worden gemaakt voor ploegenarbeid enerzijds en nachtarbeid anderzijds.

Deze wijzigingen – die van toepassing zijn met ingang van 1 april 2022 – zijn ingevoerd om te voorkomen dat een louter “symbolische” premie wordt toegekend met als enig doel in aanmerking te komen voor de vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing.

Bovendien zal de ploegen- of nachtpremie vanaf 1 april 2024 moeten worden voorzien in een arbeidsreglement of in een cao die van toepassing is op de onderneming of in een arbeidsovereenkomst die tussen de werkgever en de werknemer wordt gesloten.

Tot slot is de administratieve tolerantie die een beperkte onderbreking tussen twee opeenvolgende ploegen toestaat, nu opgenomen in het Wetboek van de inkomstenbelastingen. Ook de vereiste, voorzien in de fiscale circulaire van 16 november 2021 (van toepassing op het “oude stelsel” vanaf 1 januari 2022), dat de berekening van de “1/3e norm” in uren moet gebeuren, is in het Wetboek van de inkomstenbelastingen opgenomen.

Actiepunt

Met deze wet heeft de wetgever ervoor gekozen de toepassingsvoorwaarden van de vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing aan te scherpen. Werkgevers die voor deze vrijstelling in aanmerking willen komen, moeten er voortaan voor zorgen dat de ploegenpremie in een objectief sociaal document is vastgelegd en dat de toegekende ploegen- of nachtpremie een zekere substantie heeft.