Newsflash
Discriminatie

Uit onze HR Beacon, onze jaarlijkse bevraging naar HR tendensen bij onze cliënten, blijkt dat 1 op 5 ondernemingen geconfronteerd werd met een informele of formele klacht en voornamelijk op grond van zogenaamd ras. Discriminatie bij aanwerving blijkt nog steeds moeilijk te bewijzen voor een rechtbank. Daar lijkt nu verandering in te komen.

Op 31 maart 2022 keurde de Kamer van Volksvertegenwoordigers een wetsvoorstel tot wijziging van het Sociaal Strafwetboek met het oog op de invoering van een bijkomende bevoegdheid voor de sociaal inspecteurs goed. De bedoeling van de wetswijziging bestaat erin de arbeidsinspectie meer ruimte te geven om via mysterycalls of anonieme praktijktesten discriminatie bij sollicitaties op te sporen en zo een proactieve detectie van vormen van discriminatie op de arbeidsmarkt mogelijk te maken. De wijziging werd op 28 april 2022 in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd en zal op 8 mei 2022 in werking treden.

De Kamer sprak zich eind maart uit over een wetsontwerp tot wijziging van afdeling 2/1 van het Sociaal Strafwetboek betreffende de bijzondere bevoegdheden van de sociaal inspecteurs op het vlak van de vaststellingen inzake discriminatie. Er kwam toen groen licht om anonieme praktijktesten op de arbeidsmarkt toegankelijker te maken. De wijziging van de bijzondere bevoegdheden van sociaal inspecteurs moet toelaten dat meer wordt gebruikgemaakt van dergelijke praktijktesten of mysterycalls. De sociale inspectie zal nu zelf kunnen handelen als ze beschikt over objectieve gegevens.

De bepaling over de mysterycalls is in 2018 in het Sociaal Strafwetboek opgenomen bij wijze van instrument voor de inspecteurs in de strijd tegen discriminatie. Bij een anonieme praktijktest of mysterycall doet de inspecteur zich voor als een potentiële sollicitant, om zo na te gaan of het gedrag van de werkgever al dan niet als discriminerend kan worden beschouwd.

De praktijk toonde echter aan dat een doeltreffende uitoefening van die specifieke bevoegdheid vaak niet mogelijk was. Een wetswijziging werd daarom noodzakelijk geacht, om de effectieve toepassing van de mogelijkheid tot anonieme praktijktesten te kunnen realiseren. 

Er waren voordien drie voorwaarden waaraan cumulatief moest worden voldaan alvorens het gebruik van een mysterycall mogelijk was:

  • Er zijn objectieve aanwijzingen van discriminatie, 
  • die aan het licht komen na een klacht of melding,
  • op basis van resultaten van datamining en datamatching.

Omdat de combinatie van de drie elementen bijna niet voorkwam, was het vaak onmogelijk om tot een mysterycall over te kunnen gaan. De uitoefening van de bijzondere bevoegdheid inzake discriminatie kon bovendien slechts gebeuren na een schriftelijk en voorafgaand akkoord van de arbeidsauditeur of de procureur des Konings.

Dat wordt nu verholpen door een versoepeling van het systeem. De inspecteurs zullen zich nu kunnen baseren op hetzij objectieve elementen, hetzij een onderbouwd klacht, hetzij gegevens afkomstig van datamining en -matching. Een combinatie van deze drie voorwaarden zal dus niet langer vereist zijn. De voorafgaande schriftelijke goedkeuring van de arbeidsauditeur of de procureur des Konings blijft wel vereist. De concrete uitvoeringsmodaliteiten zullen bij koninklijk besluit worden vastgesteld.

Actiepunt

De sociaal inspecteurs zullen in de toekomst meer gebruik kunnen maken van een anonieme praktijktest om discriminatie op de arbeidsmarkt op te sporen. Het is belangrijk dat de werkgevers reeds vanaf het ogenblik van de sollicitatie uit het vaarwater van de discriminatieproblematiek blijven.