ZIV- en SOL-bijdrage: Hof van Justitie tikt België op de vingers

Het Europees Hof van Justitie (HvJ) oordeelt in een arrest van 26 oktober 2016 dat de inhouding van de Belgische ziekte en invaliditeit (ZIV) bijdrage (van 3,55%) en de  solidariteit (SOL) bijdrage (tot 2%) op pensioenprestaties in strijd is met de Europese regels wanneer de gepensioneerde op het ogenblik van uitbetaling sociaal verzekerd is in een andere lidstaat van de Europese Economische Ruimte (EER). Het arrest plaatst vraagtekens bij de huidige wetgeving en praktijk van de Federale Pensioendienst, die pensioeninstellingen verplichten de ZIV-en SOL-bijdrage sowieso te innen, ook voor wie in een andere lidstaat sociaal verzekerd is. 

Feiten & arrest 
De heer Hoogstad werkte tot 2004 in België en bouwde hier een aanvullend pensioen op. In 2008, op zijn 60ste, werd hem een pensioenkapitaal betaald. Op dat moment was hij in zijn woonland (Ierland) sociaal verzekerd. Op zijn pensioen werd een ‘Belgische’ ZIV- en SOL-bijdrage ingehouden. De heer Hoogstad vond dit in strijd met Verordening 1408/71 (nu 883/04) die de regels inzake sociale zekerheid binnen de EER coördineert. Hoewel de bijdragen ondertussen werden terugbetaald belandde de zaak in 2015 alsnog bij het Hof van Cassatie dat een prejudiciële vraag stelde aan het HvJ. 
Het HvJ oordeelde dat:  

• aanvullende pensioenen op zich niet onder de Verordening vallen, maar de sociale bijdragen op die pensioenen wél;
• een gepensioneerde krachtens de Verordening onderworpen is aan de sociale zekerheid van één land, in dit geval Ierland; 
• de Belgische regels die een verplichte inhouding opleggen, ook voor wie in een andere lidstaat woont en daar sociaal verzekerd is, in strijd zijn met de Verordening. 

Wat nu? 
De regels over de ZIV- en SOL-bijdrage werden recent aangepast zodat de bijdragen ook op buitenlandse pensioenen kunnen geïnd worden voor wie in België verzekerd is. De omgekeerde situatie werd echter niet met zoveel woorden geregeld: de inhouding is in beginsel nog steeds verplicht, ook al is de begunstigde van het pensioen woonachtig en sociaal verzekerd in een andere lidstaat dan België. In de praktijk worden de bijdragen wel terugbetaald, vroeger op 65, nu binnen 6 maand na pensionering, aan wie in een andere lidstaat woont (SOL) en daar voor ziektekosten (ZIV) verzekerd is. 
Het lijkt er op dat het HvJ zich zelfs tegen die (tijdelijke) inhouding verzet en dat de Belgische regels en praktijk van de FPD moeten worden aangepast. Pensioeninstellingen zouden bijvoorbeeld - naar analogie met de bedrijfsvoorheffing - kunnen vrijgesteld worden van de inhoudingen wanneer de gepensioneerde bewijst dat hij of zij  aan de regels  van een andere lidstaat onderworpen is. 

> Actiepunt
Dit arrest is van belang voor expatriates, die onderworpen zijn aan de sociale zekerheid van een andere lidstaat van de EER, alsook voor Pan-Europese pensioenfondsen gevestigd in België.
De Belgische wetgever zal de ZIV en SOL wetgeving moeten aanpassen in het licht van dit arrest van het HvJ.