Newsflash
Collectieve arbeidsbetrekkingen

In het kader van de overheidsmaatregelen om de verspreiding van COVID-19 tegen te gaan, zijn veel ouders verplicht om te telewerken en tegelijkertijd in te staan voor de opvang van hun kinderen. In die context heeft de regering een Bijzondere Machtenbesluit aangenomen dat tijdelijk voorziet in de mogelijkheid van corona-ouderschapsverlof voor werkende ouders die op dit moment geconfronteerd worden met de moeilijkheid om hun privé- en beroepsleven te combineren. Dit besluit werd vandaag in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd.

Het Bijzondere Machtenbesluit nr. 23 van 13 mei 2020 heeft een ouderschapsverlof ingevoerd dat beter gekend staat als “corona-ouderschapsverlof” en dat werkende ouders (inclusief adoptieouders en pleegouders) die sinds ten minste één maand met hun werkgever verbonden zijn door een arbeidsovereenkomst, in staat stelt hun arbeidsprestaties met een vijfde of met de helft te verminderen als zij ten minste één kind hebben dat de leeftijd van 12 jaar nog niet heeft bereikt (of 21 jaar voor gehandicapte kinderen in principe). Het corona-ouderschapsverlof zal van tijdelijke aard zijn en lopen van 1 mei tot en met 30 juni 2020 (met de mogelijkheid tot verlenging van de maatregel).

Wat houdt dit tijdelijk systeem in?

Het “gewone” ouderschapsverlof, zoals wij dat kennen, biedt de werknemer de mogelijkheid om zijn of haar arbeidsprestaties volledig te schorsen of te verminderen en een RVA-uitkering te ontvangen om voor zijn of haar kind te zorgen, op voorwaarde dat het kind de leeftijd van 12 jaar nog niet heeft bereikt op de datum waarop het verlof aanvangt, of 21 jaar als het om een gehandicapt kind gaat. Om het gebruik van dit systeem in de bijzondere COVID-19-omstandigheden mogelijk te maken, heeft de regering gezorgd voor een specifieke regeling die op een aantal vlakken afwijkt van het “gewone” stelsel van ouderschapsverlof.

Het corona-ouderschapsverlof biedt voor een tijdelijke periode tussen 1 mei en 30 juni 2020 (met de mogelijkheid tot verlenging van de maatregel) de mogelijkheid aan ouders om hun arbeidsprestaties met 1/5 of met de helft te verminderen, indien zij ten minste één kind hebben dat de leeftijd van 12 jaar nog niet heeft bereikt op de datum waarop het verlof ingaat, of 21 jaar als het kind gehandicapt is (er moet echter opgemerkt worden dat deze laatste leeftijdsvoorwaarde in bepaalde situaties niet van toepassing is).

  • Geen uitputting van krediet “gewoon” ouderschapsverlof

Het corona-ouderschapsverlof wordt niet in mindering gebracht van het tegoed voor “gewoon” ouderschapsverlof. Het telt dus niet mee voor de maximale duur van het “gewone” ouderschapsverlof. Met andere woorden, een werknemer die voldoet aan de toegangsvoorwaarden voor corona-ouderschapsverlof, heeft recht op extra verlof naast het “gewone” ouderschapsverlof.

  • Schriftelijk verzoek van de werknemer

Om een snellere opname van het verlof mogelijk te maken dan bij het “gewone” ouderschapsverlof, bepaalt het Bijzondere Machtenbesluit nr. 23 dat de werknemer zijn werkgever schriftelijk in kennis moet stellen (er zijn bepaalde formaliteiten voorzien) van zijn wens om gebruik te maken van dit corona-ouderschapsverlof. Dit schriftelijk verzoek moet gebeuren ten minste 3 werkdagen voorafgaand aan de datum waarop de vermindering van prestaties van start gaat, tenzij tussen partijen een kortere termijn wordt overeengekomen.

  • Anciënniteitsvoorwaarde van de werknemer

Het besluit bepaalt bovendien dat het corona-ouderschapsverlof open staat voor alle ouders van de hierboven genoemde kinderen die minstens een maand door een arbeidsovereenkomst verbonden zijn met hun werkgever. Naast de werknemers die voltijds in dienst zijn, kunnen ook deeltijdse werknemers het ouderschapsverlof opnemen onder de vorm van een vermindering van de arbeidsprestaties met ½ indien zij minstens aan ¾ van een voltijdse betrekking zijn tewerkgesteld op het moment dat het corona-ouderschapsverlof ingaat.

  • Uitkering van de RVA

De uitkering die door de RVA wordt betaald, is ook hoger (tot 25%) dan de uitkering die wordt toegekend in het kader van “gewoon” ouderschapsverlof.

  • Opname-modaliteiten van het verlof

Dit verlof kan flexibel worden opgenomen, ofwel in één aaneengesloten periode tot de voorziene einddatum van de maatregel (30 juni 2020 indien deze niet wordt verlengd), ofwel in één of meer perioden van een maand en/of een week, die al dan niet opeenvolgend kunnen zijn.

  • Omzetting of schorsing van “gewoon” ouderschapsverlof naar corona-ouderschapsverlof

Werknemers die momenteel “gewoon” ouderschapsverlof genieten onder de vorm van een 1/5 of halftijdse onderbreking, kunnen in overleg met hun werkgever hun huidig verlof ook omzetten in corona-ouderschapsverlof (bv. halftijds “gewoon” ouderschapsverlof omzetten in corona-ouderschapsverlof). Een andere mogelijkheid die wordt geboden aan werknemers die hun loopbaan hebben onderbroken of hun arbeidstijd hebben verminderd in het kader van “gewoon” ouderschapsverlof, is om in overleg met hun werkgever hun gewoon ouderschapsverlof tijdelijk te schorsen en in plaats daarvan corona-ouderschapsverlof te nemen (bv. voltijds gewoon naar halftijds corona of 1/10 gewoon naar 1/5 of zelfs halftijds corona). Het voordeel ligt uiteraard in het feit dat het corona-ouderschapsverlof niet wordt meegeteld in het krediet van het “gewone” ouderschapsverlof.

  • Toestemming van werkgever vereist

Ten slotte bestaat er een groot verschil met het “gewoon” ouderschapsverlof, waarvoor in principe (behoudens enkele uitzonderingen) geen toestemming van de werkgever vereist is. Voor corona-ouderschapsverlof moet de werkgever inderdaad wél akkoord gaan met de opname van dit verlof.

Bijzondere bescherming tegen ontslag

Voor “gewoon” ouderschapsverlof geldt er een bijzondere bescherming tegen ontslag. Gedurende een bepaalde beschermingsperiode (die begint op de datum van schriftelijke aanvraag en eindigt enkele maanden na de einddatum van het ouderschapsverlof) mag de werkgever de arbeidsovereenkomst immers niet eenzijdig beëindigen, tenzij om dringende reden of om voldoende reden. Een voldoende reden is een door de rechter als zodanig erkende reden, waarvan de aard en de oorsprong geen verband houden met de schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst of met de vermindering van de arbeidsprestaties als gevolg van de uitoefening van het recht op ouderschapsverlof.

Het Bijzondere Machtenbesluit nr. 23 bepaalt dat “het corona-ouderschapsverlof wordt uitgeoefend onder de voorwaarden en nadere regelen zoals voor hem van toepassing volgens de wet en de koninklijke besluiten inzake het ouderschapsverlof, in zover dit besluit niet afwijkt van deze bepalingen”. Op basis van deze bepaling zou de bijzondere ontslagbescherming ook gelden voor corona-ouderschapsverlof. Er moet aan worden herinnerd dat deze bijzondere ontslagbescherming niet gelijkstaat aan een ontslagverbod. Een werkgever kan een werknemer nog steeds ontslaan tijdens de periode van opname van corona-ouderschapsverlof om een reden die geen verband houdt met de vermindering van de arbeidsprestaties als gevolg van de uitoefening van het recht op corona-ouderschapsverlof.

Te onthouden

Tijdens de periode van 1 mei tot 30 juni 2020 (of zelfs daarna indien deze maatregel verlengd wordt) kunt u zeker aanvragen voor corona-ouderschapsverlof verwachten. Deze tijdelijke maatregel voorziet in een aantal afwijkingen van de “gewone” ouderschapsverlofregeling om het hoofd te bieden aan de uitzonderlijke situatie waarin we ons bevinden. In geval van ontslag van een werknemer die gebruik heeft gemaakt van deze corona-ouderschapsverlofregeling, moet er rekening mee worden gehouden dat er een bijzondere ontslagbescherming bestaat.